W narożniku fortyfikacji miejskich stoi kościół św. Jerzego. Legenda łączy go z zamkiem podziemnym przejściem. Niestety nie ma udokumentowanych źródeł potwierdzających istnienie podziemnych korytarzy. Kościół św. Jerzego jest jednym z niewielu na Warmii i Mazurach kościołów warownych, spełniających funkcje obronne. Jego budowę zaczęto wkrótce po nadaniu osadzie praw miejskich. Początkowo była to świątynia jednonawowa. Z czasem dobudowano wysoką na 48 metrów wieżę obserwacyjną. Wokół niej oraz wzdłuż dachów  dobudowano krużganki służące straży miejskiej. Kościół otaczały dodatkowe mury obronne z trzema basztami, z których dwie, tzw. Niedźwiedzia i św. Józefa, zachowały się do dziś. Na początku XVI wieku kościół rozbudowano do świątyni trzynawowej przez poszerzenie w kierunku południowym. Powstała również druga, niższa wieża dzwonna. Przy wieży dobudowano prezbiterium. Ciekawostką architektoniczną jest fakt, iż prezbiterium nie jest wzniesione na osi nawy głównej, lecz jest odchylone w lewą stronę. Można to zaobserwować stojąc na końcu kościoła w nawie głównej. Z tego miejsca nie widać okna z lewej strony prezbiterium. W 1515 roku mistrz Matz z Gdańska zastąpił dotychczasowy płaski strop pięknymi sklepieniami kryształowymi, które zachowane do dziś stanowią dużą wartość architektoniczną. Po przejściu ostatniego wielkiego mistrza krzyżackiego na luteranizm świątynię przekształcono na zbór luterański. Z tego okresu pochodzą obrazy św. Marcina i św. Tomasza, płyty nagrobne umieszczone z tyłu lewej nawy oraz  ambona, która powstała w 1594 roku i jest najcenniejszym elementem wyposażenia. Z tyłu prawej nawy w podstawie wieży obronnej zachowały się pomieszczenia pełniące prawdopodobnie funkcje cel. Do prawej nawy kościoła przylega dawna kaplica św. Jakuba, przekształcona później w baptysterium, a obecnie mieszcząca kaplicę Matki Bożej Ostrobramskiej. W lewej nawie stoi neogotycki ołtarz z XIX wieku, który przed 1945 rokiem pełnił funkcję ołtarza głównego. Za nim nad zakrystią mieści się sala muzealna prezentująca historię kościoła. Kościół posiada organy wykonane przez Jana Mosengela, budowniczego organów w sąsiedniej Świętej Lipce. Ich obecny, neogotycki prospekt pochodzi z 1882 roku. Kościół szczęśliwie przetrwał koniec II wojny światowej  i po 1945 roku został ponownie przekształcony w świątynię katolicką. W 1997 roku został wyniesiony do godności Bazyliki Mniejszej. Przy kościele można zwiedzić ciekawe lapidarium gromadzące zabytkowe nagrobki i płyty nagrobne z okolicznych cmentarzy i kościołów.

Skip to content